Sjá nánari upplýsingar. 

Nýnemum og öðrum nemum gefst kostur á að kynna sér spennandi tækifæri á skiptinámi og starfsnámi. Fulltrúi frá Skrifstofu alþjóðasamskipta kynnir möguleika á skiptinámi um allan heim, þá styrki sem í boði eru og hvernig umsóknarferli er háttað. Háskóli Íslands starfar með yfir 500 hundruð háskólum víða um heim og árlega taka fjölmargir nemendur hluta af námi sínu erlendis. Skiptinám er metið inn í námsferil nemenda.

Kynningin er liður í dagskrá Nýnemadaga vikuna 29. ágúst - 2. september.

Skrifstofa alþjóðasamskipta verður með bás á Háskólatorgi á mánudeginum frá kl. 11.30-13.00. Þar veita fulltrúar skrifstofunnar upplýsingar um skiptinám.

Fimmtudaginn 25. ágúst fer fram doktorsvörn við Íslensku- og menningardeild Háskóla Íslands. Þá ver Gunnar Theodór Eggertsson doktorsritgerð sína í almennri bókmenntafræði: Eiginleg dýr: Athuganir á veröldum dýra í tungumáli, menningu og sagnahefð, eða Literal Animals: An Exploration of Animal Worlds through Language, Culture and Narrative. Ritgerðin er skrifuð á ensku og doktorsvörnin fer að sama skapi fram á ensku.

Andmælendur eru Susan McHugh, prófessor í ensku við University of New England, og Robert McKay, prófessor í enskum bókmenntum við University of Sheffield, en bæði hafa þau sérhæft sig í rannsóknum á birtingarmyndum dýra í samtímamenningu. Aðalleiðbeinandi Gunnars var Guðni Elísson, prófessor í bókmenntafræði við Háskóla Íslands, en í doktorsnefnd voru auk hans Kari Weil, prófessor í bókmenntafræði við Wesleyan University, og Robert Charles Jones, prófessor í heimspeki, sérhæfður í dýrasiðfræði, við California State University í Chico.

Gunnþórunn Guðmundsdóttir, forseti Íslensku- og menningardeildar, stjórnar athöfninni sem fer fram í Hátíðarsal Háskóla Íslands í Aðalbyggingu og hefst klukkan 09:30.

Um efni ritgerðarinnar

Í ritgerðinni færir Gunnar Theodór rök fyrir pólitísku og siðfræðilegu mikilvægi dýrasagna og skilgreinir þær sem róttækt form andófsbókmennta þar sem gagnrýnd er stigveldishugsunin í samtíma okkar um manninn sem kórónu sköpunarverksins. Með því að leggja áherslu á hinar svokölluðu „raunsæju“ dýrasögur, eða það sem höfundurinn kallar „náttúruvísindaskáldskap“, er dregin sú ályktun að með því að „líkamnast“ inn í dýrslegar aðalpersónur öðlist lesendur innsýn í öðruvísi hugsunarhátt um samband manna og dýra. Dýrabókmenntir eru færðar í heimspekilegt og siðfræðilegt samhengi, til þess að draga fram alls kyns flækjur tengdar mannmiðjuhugsun og því að ímynda sér huglægt sjónarhorn annarra tegunda, en sögurnar eru oftar en ekki ritaðar í fyrstu persónu. Þannig vakna fjölmargar spurningar um áhrif dýrasagna, siðfræðilega og heimspekilega séð, og hvernig þær geta mótað hugsun okkar um önnur dýr. Svör við þeim spurningum eru hins vegar æði flókin og þótt meginefni ritgerðarinnar sé hin „raunsæja“ dýrasaga sem bókmenntahefð þá eru ýmsar hindranir til staðar sem þarf að tækla áður en hægt er að ávarpa sjálfar dýrasögurnar, svo sem tungumálið, menningarmismun, mannmiðjuhugsun og ekki síst beina og óbeina hagsmuni samfélags sem hlutgerir dýr sem neysluvörur.

Á heildina litið snýst ritgerðin um að endurskilgreina dýrasögur sem kraftmikla og mikilvæga bókmenntahefð, sem býr yfir pólitískri og siðfræðilegri þýðingu í samfélögum þar sem tilvist annarra dýra er talin mannfólkinu óviðkomandi. Af þeim sökum álítur höfundurinn að dýrasagan þurfi að komast aftur í fremstu víglínu umræðunnar. Vonin sem liggur ritgerðinni að baki er sú að hún hjálpi lesendum, höfundum, fræðifólki og útgefendum að skynja dýrasögur á nýjan og ögrandi hátt.

Ritgerðin sækir í brunn ólíkra fræðigreina á borð við dýrasiðfræði (e. animal ethics) og dýrafræði (e. animal studies), auk bókmenntafræði og náttúrufræði, og vísar t.d. til verka eftir Peter Singer, Tom Regan, Richard Ryder, James Rachels, Marc Bekoff, Jacques Derrida, Vinciane Despret, Thelmu Rowell, Amy Hatkoff, David Foster Wallace, Claire Jean Kim, Kelly Oliver, Giorgio Agamben, Maurice Merleau-Ponty, Ralph Lutts, Frans de Waal, Mark Rowlands, Deborah Bird Rose, auk annarra. Enn fremur eru mörg bókmenntaverk sem við koma dýrum greind, þ. á m. sögur eftir Charles G. D. Roberts, Ernest Thompson Seton, Jack London, James Oliver Curwood, Þorgils gjallanda, Gest Pálsson, Richard Adams, Michael Bond, Önnu Sewell, Daniel Mannix, Henry Williamson, Daniel Quinn, Paul Auster og fleiri.

Um doktorsefnið

Gunnar Theodór Eggertsson er fæddur 9. janúar 1982. Hann lauk BA-prófi í almennri bókmenntafræði frá Háskóla Íslands árið 2005, með listfræði sem aukagrein, og MA-prófi í kvikmyndafræði frá Háskólanum í Amsterdam árið 2006. Auk kennslu- og rannsóknarstarfa hefur Gunnar skrifað nokkrar bækur fyrir börn og ungmenni og hlaut m.a. Íslensku barnabókaverðlaunin fyrir Steindýrin árið 2008 og tilnefningu til Íslensku bókmenntaverðlaunanna fyrir Drauga-Dísu árið 2015. Doktorsritgerðin er tileinkuð minningu föður hans, Eggerti Þór Bernharðssyni, prófessor í sagnfræði við Háskóla Íslands, sem lést á gamlársdag árið 2014.

Opinn fundur um sóknarfæri í list- og verkgreinum við Menntavísindasvið verður haldinn í stofu H-201 þriðjudaginn 23. ágúst kl. 13:00-14:30 í Stakkahlíð.

Á fundi stjórnar Menntavísindasviðs þann 6. janúar 2016 var samþykkt að skipa starfshóp til að endurskoða og setja fram tillögur um sóknarfæri í list- og verkgreinum á sviðinu. Tillögur hópsins eru ráðgefandi.

Í starfshópnum sátu:

• Andri Rafn Ottesen, nemandi í Kennaradeild

• Ásdís Hrefna Haraldsdóttir, kennslustjóri Menntavísindasviðs, ritari hópsins

• Jakob Frímann Þorsteinsson, formaður námsbrautar í tómstunda- og félagsmálafræði

• Svanborg Rannveig Jónsdóttir, dósent í listum og skapandi starfi á Menntavísindasviði

• Árný Elíasdóttir, hjá Attentus, mannauði og ráðgjöf leiddi vinnuna

Starfshópurinn skilaði skýrslu um störf sín í júní síðastliðnum. Skýrslan er aðgengileg hér og er starfsfólk sviðsins hvatt til að kynna sér skýrsluna fyrir fundinn.

Á fundinum verður skýrslan og aðgerðaáætlun kynnt.

Hörður Ingi Gunnarsson flytur fyrirlestur um verkefni sitt til meistaraprófs í líffræði. Heiti verkefnisins er Örvuð tjáning á örverudrepandi peptíðum í þekju og einkjörnungum.

Ágrip

Í þessu verkefni leit ég á áhrif glucocorticoid stera (GC) á tjáningu örverutrepandi peptíða auk þess sem ég skoðaði örvun PBA og bútyrats á tjáningu CAMP gensins og hvernig sú virkni fer í gegnum Vítamín D viðtakann (VDR). Niðurstöður okkar voru á þá leið að GC minnkar tjáningu á örverudrepandi peptíðum í lungnaþekju og einkjörnunga frumulínum og einnig í einkjörnungum fengnum úr blóði. Við sáum einnig að hægt var að vinna á móti þessari minnkuðu tjáningu með D vítamíni sem örvaði tjáningu CAMP gensins sem tjáir fyrir LL-37 peptíðinu. Þessi örvun vann á móti minnkuðu tjáningunni en tjáningin var þó minni heldur en ef eingöngu D vítamín var notað en engir sterar. Í hinum hluta verkefnisins skoðaði ég övun á tjáningu CAMP og HIF1A með D vítamíni, PBA og bútírati og tengsl þessarar örvunar við MAPK (mítógen virkjaður prótein kínasi). Þar fundum við að PBA og bútírat örvun er ekki eins þar sem breytingar á örvuninni við hindrun MAPK var ekki eins milli efnanna. Ég sýndi einnig að bútírat, PBA og vítamín D miðluð örvun á CAMP raskaðist í frumulínu þar sem reynt hafði verið að slá VDR út. Tölvulíking var notuð til þess að kanna hugsanlega bindingu bútírats og PBA í VDR til þess að sjá hvort að það gæti verið möguleiki að þessi efni væru bindlar fyrir viðtakann. Samkvæmt útreikningum forritsins eru efnin veikir bindlar en það er óljóst hvort að bindingin er nægjanlega sterk til að virkja viðtakann.

Leiðbeinendur: Guðmundur Hrafn Guðmundsson, Þórarinn Guðjónsson og Zophonías Oddur Jónsson
Prófdómari: Pétur Henry Petersen

Kynningarfundur fyrir framhaldsnema við Uppeldis- og menntunarfræðideild verður haldinn mánudaginn 29. ágúst í húsakynnum Menntavísindasviðs við Stakkahlíð.

Á fundinum kynnir deildarforseti námið og síðan verður hópnum skipt eftir námsbrautum þar sem formenn námsbrauta munu ræða við ykkur nánar um námsskipulag o.fl.

Dagskrá:
Almenn kynning: Ólafur Páll Jónsson, deildarforseti

Skriða, fyrirlestrarsalur (gengið inn um aðalinngang frá Háteigsvegi).

Kynning eftir námsbrautum: 
Menntastjórnun og matsfræði: Anna Kristín Sigurðardóttir, námsbrautarformaður Stofa H202
- Leiðtogar, nýsköpun og stjórnun
- Matsfræði
- Stjórnun menntastofnana

Menntunarfræði og margbreytileiki: Berglind Rós Magnúsdóttir, námsbrautarformaður Stofa H203 
- Lestrarfræði (viðbótardiplóma)
- Lífsleikni, sjálfsmyndir og farsæld
- Lýðræði, jafnrétti og fjölmenning
- Nám fullorðinna
- Sérkennslufræði
- Uppeldis- og menntunarfræði

Sálfræði í uppeldis- og menntavísindum: Hrund Þórarins Ingudóttir, námsbrautarformaður Stofa H204 
- Foreldrafræðsla og uppeldisráðgjöf
- Heilbrigði og velferð (viðbótardiplóma) 
- Uppeldis- og menntunarfræði með áherslu á áhættuhegðun, forvarnir og lífssýn
- Uppeldis- og menntunarfræði með áherslu á þroska, mál og læsi

Föstudaginn 2. september ver Þórður Örn Kristjánsson doktorsritgerð sína við Líf- og umhverfisvísindadeild Háskóla Íslands. Ritgerðin ber heitið: Varpvistfræði æðarfugls (Somateria mollissima) við Breiðafjörð (Breeding ecology of the Common Eider (Somateria mollissima) in Breiðafjörður, West Iceland).

Athygli er vakin á því að spurningahluti doktorsvarnarinnar mun fara fram með aðstoð táknmálstúlks.

Andmælendur eru dr. Jonathan Green, dósent í sjávarlíffræði við Háskólann í Liverpool, Bretlandi, og dr. Sveinn Are Hanssen, vísindamaður við Norwegian Institute for Nature Research, Þrándheimi.

Aðalleiðbeinandi er dr. Jón Einar Jónsson, forstöðumaður Rannsóknaseturs Háskóla Íslands á Snæfellsnesi, með honum sitja í doktorsnefnd dr. Tómas Grétar Gunnarsson, forstöðumaður Rannsóknaseturs Háskóla Íslands á Suðurlandi, dr. Jörundur Svavarsson, prófessor við Líf- og umhverfisvísindadeild Háskóla Íslands og dr. Snæbjörn Pálsson, prófessor við Líf- og umhverfisvísindadeild, Háskóla Íslands.

Dr. Snæbjörn Pálsson, prófessor og varadeildarforseti Líf- og umhverfisvísindadeildar, stjórnar athöfninni.

Ágrip af rannsókn

Breiðafjörður er mikilvægasta búsvæði æðarfugls (Somateria mollissima) á Íslandi, þar halda æðarfuglar sig árið um kring og hefur æðardúnn verið nýttur þar öldum saman af æðarbændum.

Markmið doktorsverkefnisins miðaði að bættum skilningi á varpvistfræði æðarfugla í Breiðafirði. Varphegðun kollna í þéttu varpi í Rifi (1,7 hreiður/m²) var skoðuð til að greina  hvort æðarkollur aðstoði hverja aðra við álegu og sinni því fleiri en einu hreiðri á álegutíma. Metið var hvort dúntekja hefði áhrif á orkubúskap álegufuglanna með því að athuga mun á léttingu álegukollna á dúnhreiðrum og á heyhreiðrum. Samtímis var rannsakað hvort kollur sem lágu á stórum urptum (≥7 egg) eyddu meiri orku en kollur með venjulega urptarstærð (≤6 egg). Ytri sníkjudýrum var safnað úr æðarhreiðrum og fjöldi dúnflóa (Cerotophyllus garei) borinn saman á milli æðarvarpa við Rif og í Hvallátrum. Að lokum var athugað hvort fæða fuglanna á varptíma (maí-júlí) væri breytileg yfir tíma og á milli kynja.

Í ofurþéttu varpi í Rifi staðfesti atferli litmerktra kollna að þær sinna hreiðrum hver annarrar auk sinna eigin. Ástæðan er sennilega sú að kollurnar ruglast vegna hins óeðlilega mikla þéttleika, sterk sjónræn örvun vegna fjölda óvarinna hreiðra nálægt þeirra eigin ýtir svo undir þessa hegðun. Einnig gætu kollurnar átt egg í fleiri en einni urpt í varpinu. Hár fjöldi flóa í þétta varpinu gæti verið ein ástæða þess að kollurnar fara oftar af hreiðri til að snyrta sig en hafa þá staðgöngukollur til að annast hreiðrin á meðan. Æðarkollur í strjálu æðarvarpi í Hvallátrum geta hins vegar skipt um hreiður milli ára ef mikið er um flær en ekki hefur orðið vart sömu áleguhegðunar og á Rifi. Fæðurannsóknin leiddi í ljós að aðalfæða fuglanna að vor/sumarlagi (maí-júlí) reyndist vera flekkunökkvi (Toncella marmorea), sem hefur ekki verið talinn mikilvæg fæða æðarfugla.

Niðurstöður verkefnisins sýna að dúntekja og urptarstærð (2-9 egg) hafa lítil áhrif á afkomu æðarkollna á Íslandi, í það minnsta í venjulegu tíðarfari. Kollur sem hafa byggt upp góðan fituforða fyrir áleguna geta þannig tekist á við bæði dúntekju og aukaegg í urptina án þess að það komi niður á líkamsástandi þeirra eða varpárangri. Dúntekja á Íslandi getur því talist vistvæn hvað kollurnar sjálfar varðar, þar sem áhrif hennar á álegufugla eru óveruleg.

Um doktorsefnið

Þórður Örn Kristjánsson er fæddur 1981. Hann lauk BS-gráðu í líffræði frá Háskóla Íslands árið 2005 og hlaut meistaranafnbót frá sama skóla 2008 þar sem hann rannsakaði áhrif dúntekju á hita, hegðun og varpárangur æðarfugla. Þórður er giftur Völu Gísladóttur og eiga þau tvö börn.

Frændafundur 9, íslensk/færeysk ráðstefna, verður haldin í Reykjavík dagana 26.-28. ágúst næstkomandi. Frændafundur er haldinn þriðja hvert ár til skiptis á Íslandi og í Færeyjum en um 40 fræðimenn af öllum sviðum háskólans halda fyrirlestra á ráðstefnunni um efni sem varða Ísland og Færeyjar.

Aðalfyrirlesarar í ár eru:

• Guðfinna Th Aðalgeirsdóttir, dósent við Verkfræði- og náttúruvísindasvið – Jarðvísindadeild
• Malan Marnersdóttir, prófessor í bókmenntum við Føroyamálsdeild Fróðskaparseturs Færeyja
• Sunleif Rasmussen, tónskáld
• Páll Theodórsson, eðlisfræðingur, vísindamaður emeritus við Raunvísindastofnun

Frændafundur 9 hefst föstudaginn 26. ágúst kl. 16:15 í Odda 101. Dagskrá laugardags og sunnudags fer fram í Odda 201, 202 og 206 og stendur frá kl. 10:00 til 16:50 á laugardag og 17:15 á sunnudag.

Ráðstefnan er öllum opin og aðgangur er ókeypis. Ekki þarf að skrá sig á ráðstefnuna.

Ráðstefnan er samstarf Færeyjanefndar Háskóla Íslands og Íslandsnefndar Fróðskaparseturs Færeyja.

Þeir sem hafa hug á að fara í ráðstefnukvöldverðinn skrá sig hér: fraendafundur.hi.is. Ráðstefnukvöldverðurinn verður í Flórunni (floran.is), Grasagarði Reykjavíkur, 27. ágúst klukkan 19:30. Verðið verður birt innan tíðar og eru ráðstefnugestir beðnir um að greiða á staðnum. Innifalið í verðinu er hlaðborð (kjöt-, fisk- og grænmetissmáréttir) og fordrykkur.

Fyrir kvöldverðinn, 18:30, verður boðið upp á leiðsögn um Grasagarðinn (grasagardur.is), gestir eru beðnir um að mæta við aðalinnganginn klukkan 18:30.

Nánari upplýsingar um ráðstefnuna eru á heimasíðu samstarfsins. Einnig má senda fyrirspurnir um ráðstefnuna til Maríu Garðarsdóttur, maeja@hi.is.

Sarah Steele, doktorsnemi við Toronto háskóla mun halda föstudagsfyrirlestur líffrǽðistofnunar þessa vikuna.

Sarah starfar í rannsóknarhópi Lopez-Fernandes og nefnist erindi hennar: Examining the Role of Ontogeny and Body Size Evolution in the Diversification of Neotropical Cichlid Fishes

Sarah hefur áhuga á hlutverki þroskunar og stærðarbreytileika í þróun fjölbreytileika dýra, og notar til þess hópa síklíða sem finnast í ám í Suður Ameríku.
Hægt er að fræðast meira um rannsóknir hennar, m.a. í grein frá árinu 2014.

Steele SE, López-Fernández H (2014)
Body Size Diversity and Frequency Distributions of Neotropical Cichlid Fishes (Cichliformes: Cichlidae: Cichlinae).
PLoS ONE 9(9): e106336. doi:10.1371/journal.pone.0106336

Dagskrá föstudagsfyrirlestra Líffræðistofnunar fyrir haustið 2016 er að skríða saman.
http://luvs.hi.is/fyrirlestrar_haustid_2016

Fimmtudaginn 25. ágúst kl. 13:00 mun  Hjálmar Jens Sigurðsson gangast undir
meistarapróf við Læknadeild Háskóla Íslands og halda fyrirlestur um verkefni sitt:

“Lífaflfræði hnés og búks hjá strákum og stelpum í gabbhreyfingu –
Áhrif þreytu og hliðar.“
“Trunk and knee biomechanics in boys and girls during sidestep cutting maneuver –
Effect of fatigue and side.“

Umsjónarkennari og leiðbeinandi: Þórarinn Sveinsson
Aðrir í MS-nefnd: Kristín Bríem og Bjarki Þór Haraldsson

Prófdómarar: Jón Þór Brandsson og Magnús Kjartan Gíslason

Prófstjóri: Árni Árnason

Prófið verður  í stofu 201  á 2.  hæð í Læknagarði og er öllum opið

Opinn fundur á vegum Alþjóðamálastofnunar Háskóla Íslands

Á þessum fundi mun Janne Haaland Matlary ræða um þær áskoranir sem Evrópa stendur frammi fyrir í öryggis- og varnarmálum. Meðal þess sem hún mun fjalla um er staða ríkja í alþjóðasamfélaginu, hryðjuverk og breytt hlutverk NATO.

Janne Haaland Matlary er prófessor við Stjórnmálafræðideild Oslóarháskóla og ráðgjafi norsku ríkisstjórnarinnar í öryggismálum.

Nánari upplýsingar á vefsíðu Alþjóðamálastofnunar: www.ams.hi.is.
Alþjóðamálastofnun á Facebook: www.facebook.com/althjodamalastofnun   

Fundurinn fer fram á ensku og er opinn öllum.

Fyrirlestur Astridar Lelarge um doktorsritgerð hennar í sagnfræði í samvinnu Universtité Libre de Bruxelles (ULB) og Háskóla Íslands. Fyrirlesturinn fer fram í stofu 104 á Háskólatorgi og hefst kl. 12:00.

Ritgerðin fjallar um sögu borgarskipulags. Rannsóknin beinist að því hvernig kennileiti í borgarlandslagi (torg, hringtorg, skemmtigarðar, o.s.frv.) taka mið af því sem tíðkast í öðrum borgum. Rannsóknin er söguleg og varpar ljósi á það hvernig ákveðin form birtast í skipulagi ólíkra borga og hvernig þessi skipulagsmynstur þróast í tímans rás.

Hringbrautir eru eitt slíkra forma. Þær eru samgönguæðar sem eiga það sameiginlegt að liggja kringum ákveðin svæði, og afmarka þau um leið. Á frönsku kallast slíkar brautir boulevards, á þýsku Ringstraßen,á ensku ring roads og á íslensku hringbrautir. Þessi tegund vega einkennir einkennir skipulag margra evrópskra borga og er enn oft notað.

Doktorsritgerðin greinir hvernig þetta skipulagsform breiddist út og var notað frá því seint á 18. öld fram á fyrri hluta 20. aldar. Þar er fjallað um framkvæmd slíkra verkefna og þá sem komu að þeim (arkitekta, verkfræðinga, o.s.frv.) í þremur borgum, Brussel, Genf og Reykjavík.

Hagfræðideild Háskóla Íslands ásamt RNH, Rannsóknarsetri um nýsköpun og hagvöxt, og RSE, Rannsóknarsetri um samfélags og efnahagsmál, bjóða til ráðstefnu í fundarsal Þjóðminjasafnsins. Á ráðstefnunni verður fjallað um úthlutun aflaheimilda og skattlagningu á sjávarútveg frá sjónarmiði hagkvæmni.

Gary Libecap, prófessor í hagfræði í Kaliforníuháskóla í Santa Barbara, flytur fyrirlestur um „Úthlutun aflaheimilda“. Þar leitast hann við að svara þeirri spurningu, hvers konar fyrirkomulag fiskveiða sé þjóðhagslega hagkvæmast, þegar til langs tíma sé litið. Hann ber saman úthlutun eftir aflareynslu (grandfathering), sem hefur verið langalgengasta aðferðin, og úthlutun á reglubundnu opinberu uppboði, sem talsvert hefur verið rætt um á Íslandi og fáeinar tilraunir hafa verið gerðar með annars staðar. Í því sambandi ræðir hann líka um reynsluna af nýtingu annarra auðlinda en fiskistofna, til dæmis olíulinda og bújarða. Libecap er einn þekktasti auðlindahagfræðingur heims og hefur gefið út fjölda bóka um auðlindanýtingu og birt ritgerðir í American Economic Review, Journal of Political Economy og öðrum vísindatímaritum. Hann hefur verið forseti Economic History Association, Western Economics Association International og International Society for the New Institutional Economics.

Ragnar Árnason, prófessor í fiskihagfræði í Háskóla Íslands, flytur fyrirlestur um „Skattlagningu sjávarútvegs og skilvirkni“. Hann andmælir þremur villum, sem oft eru á kreiki í umræðum um fiskveiðimál: 1) að auðlindarentan þar fáist aðeins af auðlindinni einni saman, en sé ekki sköpuð að neinu leyti af útgerðarfyrirtækjunum; 2) að handhafar aflaheimilda njóti einir auðlindarentunnar í sjávarútvegi; og 3) að auðlindaskattur, hvort sem hann sé innheimtur beint eða á reglubundnum opinberum uppboðum á aflaheimildum, hafi engin áhrif á stærð auðlindarentunnar. Ragnar hefur birt fjölda bóka og ritgerða um auðlindahagfræði og hefur sinnt sérfræðilegri ráðgjöf um víða veröld á sviði fiskveiðimála fyrir Alþjóðabankann og aðrar alþjóðastofnanir.

Að loknum fyrirlestrunum verða pallborðsumræður, sem dr. Birgir Þór Runólfsson, dósent í hagfræði, stjórnar. Í þeim taka þátt fjórir menn: Dr. Tryggvi Þór Herbertsson, fyrrverandi forstöðumaður Hagfræðistofnunar og fyrrverandi alþingismaður, hefur sinnt stefnumörkun og rannsóknum á sviði sjávarútvegs. Helgi Áss Grétarsson, dósent í lögfræði, hefur að sérgrein auðlindarétt og hefur birt fjölda bóka og ritgerða um fiskveiðimál, meðal annars Þjóðina og kvótann hjá Bókaútgáfunni Codex 2011. Charles Plott, prófessor í California Institute of Technology, er heimskunnur hagfræðingur, sérfræðingur í tilraunahagfræði og hefur sérstaklega skoðað ýmiss konar uppboð. Hannes H. Gissurarson, prófessor í stjórnmálafræði, hefur skrifað um siðferðileg sjónarmið við úthlutun afnotaréttinda af auðlindum, síðast í bókinni The Icelandic Fisheries: Sustainable and Profitable, sem kom út hjá Háskólaútgáfunni í árslok 2015 og er líka aðgengileg á Netinu.

Ráðstefnan fer fram á ensku.

Föstudaginn 2. september ver Þórður Örn Kristjánsson doktorsritgerð sína við Líf- og umhverfisvísindadeild Háskóla Íslands. Ritgerðin ber heitið: Varpvistfræði æðarfugls (Somateria mollissima) við Breiðafjörð (Breeding ecology of the Common Eider (Somateria mollissima) in Breiðafjörður, West Iceland).

Athygli er vakin á því að spurningahluti doktorsvarnarinnar mun fara fram með aðstoð táknmálstúlks.

Andmælendur eru dr. Jonathan Green, dósent í sjávarlíffræði við Háskólann í Liverpool, Bretlandi, og dr. Sveinn Are Hanssen, vísindamaður við Norwegian Institute for Nature Research, Þrándheimi.

Aðalleiðbeinandi er dr. Jón Einar Jónsson, forstöðumaður Rannsóknaseturs Háskóla Íslands á Snæfellsnesi, með honum sitja í doktorsnefnd dr. Tómas Grétar Gunnarsson, forstöðumaður Rannsóknaseturs Háskóla Íslands á Suðurlandi, dr. Jörundur Svavarsson, prófessor við Líf- og umhverfisvísindadeild Háskóla Íslands og dr. Snæbjörn Pálsson, prófessor við Líf- og umhverfisvísindadeild, Háskóla Íslands.

Dr. Snæbjörn Pálsson, prófessor og varadeildarforseti Líf- og umhverfisvísindadeildar, stjórnar athöfninni.

Ágrip af rannsókn

Breiðafjörður er mikilvægasta búsvæði æðarfugls (Somateria mollissima) á Íslandi, þar halda æðarfuglar sig árið um kring og hefur æðardúnn verið nýttur þar öldum saman af æðarbændum.

Markmið doktorsverkefnisins miðaði að bættum skilningi á varpvistfræði æðarfugla í Breiðafirði. Varphegðun kollna í þéttu varpi í Rifi (1,7 hreiður/m²) var skoðuð til að greina  hvort æðarkollur aðstoði hverja aðra við álegu og sinni því fleiri en einu hreiðri á álegutíma. Metið var hvort dúntekja hefði áhrif á orkubúskap álegufuglanna með því að athuga mun á léttingu álegukollna á dúnhreiðrum og á heyhreiðrum. Samtímis var rannsakað hvort kollur sem lágu á stórum urptum (≥7 egg) eyddu meiri orku en kollur með venjulega urptarstærð (≤6 egg). Ytri sníkjudýrum var safnað úr æðarhreiðrum og fjöldi dúnflóa (Cerotophyllus garei) borinn saman á milli æðarvarpa við Rif og í Hvallátrum. Að lokum var athugað hvort fæða fuglanna á varptíma (maí-júlí) væri breytileg yfir tíma og á milli kynja.

Í ofurþéttu varpi í Rifi staðfesti atferli litmerktra kollna að þær sinna hreiðrum hver annarrar auk sinna eigin. Ástæðan er sennilega sú að kollurnar ruglast vegna hins óeðlilega mikla þéttleika, sterk sjónræn örvun vegna fjölda óvarinna hreiðra nálægt þeirra eigin ýtir svo undir þessa hegðun. Einnig gætu kollurnar átt egg í fleiri en einni urpt í varpinu. Hár fjöldi flóa í þétta varpinu gæti verið ein ástæða þess að kollurnar fara oftar af hreiðri til að snyrta sig en hafa þá staðgöngukollur til að annast hreiðrin á meðan. Æðarkollur í strjálu æðarvarpi í Hvallátrum geta hins vegar skipt um hreiður milli ára ef mikið er um flær en ekki hefur orðið vart sömu áleguhegðunar og á Rifi. Fæðurannsóknin leiddi í ljós að aðalfæða fuglanna að vor/sumarlagi (maí-júlí) reyndist vera flekkunökkvi (Toncella marmorea), sem hefur ekki verið talinn mikilvæg fæða æðarfugla.

Niðurstöður verkefnisins sýna að dúntekja og urptarstærð (2-9 egg) hafa lítil áhrif á afkomu æðarkollna á Íslandi, í það minnsta í venjulegu tíðarfari. Kollur sem hafa byggt upp góðan fituforða fyrir áleguna geta þannig tekist á við bæði dúntekju og aukaegg í urptina án þess að það komi niður á líkamsástandi þeirra eða varpárangri. Dúntekja á Íslandi getur því talist vistvæn hvað kollurnar sjálfar varðar, þar sem áhrif hennar á álegufugla eru óveruleg.

Um doktorsefnið

Þórður Örn Kristjánsson er fæddur 1981. Hann lauk BS-gráðu í líffræði frá Háskóla Íslands árið 2005 og hlaut meistaranafnbót frá sama skóla 2008 þar sem hann rannsakaði áhrif dúntekju á hita, hegðun og varpárangur æðarfugla. Þórður er giftur Völu Gísladóttur og eiga þau tvö börn.