Kynning á fjórum MA-ritgerðum í sagnfræði fer fram í Árnagarði 422 þriðjudaginn 10. maí kl. 16-18.
Kolbrún Soffía Arnfinnsdóttir: Hinn gleymdi heimur sögukennslunnar. Rannsókn á sögukennslu í íslenskum framhaldsskólum.
Leiðbeinendur: Sverrir Jakobsson og Súsanna Margrét Gestsdóttir
Rannsóknin er greining á sögukennslu í menntaskólum á Íslandi. Markmið ritgerðarinnar er að skoða hvernig ástandið er núna hvað varðar kennslu á sögu utan Evrópu í íslenskum framhaldsskólum. Aðaláherslan með ritgerðinni er að komast að því hversu Evrópumiðuð heimssaga í íslenskum menntaskólum sé og er ætlunin að útskýra það betur í ritgerðinni og reyna um leið að finna leiðir til að efla það sem betur má fara.
Ritgerðin skiptist í fjóra meginkafla. Fyrst er rætt um hvernig Evrópumiðuð sögukennsla hafi verið vandamál í hinum ýmsu löndum og hvort það þurfi að bregðast við því eða ekki. Síðan er gerð rannsókn á kennslubókum sem notast var við í sögukennslu í framhaldsskólum á Íslandi haustönn 2015. Er þar rannsakað hversu mikið er rætt um vestræna sögu, asíska sögu og sögu utan Evrópu. Í þriðja lagi er fjallað um niðurstöður viðtala sem tekin voru við níu sögukennara í sjö framhaldsskólum á Íslandi. Í lokin er síðan rætt um hvað sé hægt að gera til að efla kennslu á sögu utan Evrópu á Íslandi.
Rannsóknin byggist aðallega á skólabókum, greinum um Evrópumiðaða sögu/sögukennslu og á viðtölum við kennara.
Brynja Björnsdóttir: "Ég vil heldur skilja við þann sem ég elska heldur en að lifa í ósamlyndi alla ævi". Skilnaðarlöggjöf, umfang og ástæður hjónaskilnaða á Íslandi 1873-1926
Leiðbeinandi: Ólöf Garðarsdóttir
Viðfangsefni ritgerðarinnar er tvíþætt: annars vegar gildandi skilnaðarlöggjöf og hins vegar umfang og ástæður hjónaskilnaða á Íslandi 1873-1926. Á rannsóknartímabilinu gátu hjón búsett hér á landi eins og aðrir þegnar Danakonungs sótt um skilnað fyrir dómstólum eða með leyfi stjórnvalda í nafni Danakonungs (Stjórnarráðsins). Í erindinu er fjallað um þessi tvö kerfi sem höfðu úrlausnarvald í skilnaðarmálum og greint frá því hvor leiðin að hjónaskilnaði hafi verið algengari hér á landi, dómstólaleiðin eða bónarleið til konungs (leyfisveitingakerfið). Kynntar eru helstu niðurstöður rannsóknarinnar á hjónaskilnuðum á Íslandi: fjöldi og tíðni skilnaða, algengustu skilnaðarástæður, hvor aðillinn átti oftar frumkvæði að skilnaði og hvernig fór með forsjá barna og eignaskipti. Einnig er greint frá búsetu og samfélagsstöðu skilnaðarhjónanna.
Eiríkur Hermannsson: Vonskuverk og misgjörningar. Dómsvaldið gegn brotlegum bændum og fjölskyldum þeirra 1792-1808
Leiðbeinandi: Már Jónsson. Í rannsókninni eru sagðar sögur fimm bændafjölskyldna sem gerðust sekar um sauðaþjófnað og raktar þær afleiðingar sem afbrotin höfðu í för með sér fyrir fjölskyldurnar og nærsamfélag þeirra. Húsbændurnir fimm höfðu aldrei áður gerst brotlegir við lög og hvorki þeir né aðrir heimilismenn höfðu haft á sér orð um óráðvendni. Þeir sem brotið var gegn voru flestir einnig bændur og almúgamenn sem bjuggu við svipaðar aðstæður, á tímum þegar fáir voru aflögufærir með matvæli. Málin sem tekin eru til umfjöllunar fóru alla leið í dómskerfinu, frá héraðsdómi til alþingis eða landsyfirréttar. Í öllum tilvikum urðu húsbændurnir að afplána dóma og þrír þeirra voru dæmdir til ævilangrar þrælkunar. Húsmæðurnar og stundum aðrir heimamenn fengu líka dóma fyrir þátttöku í brotinu.
Afleiðingarnar urðu upplausn fjölskyldnanna til lengri eða skemmri tíma með íþyngjandi afleiðingum fyrir sveitunga hinna brotlegu. Rannsóknin byggir að mestu á frumheimildum dómabóka, gagna Landsyfirréttar og fangelsisyfirvalda en einnig prestþjónustubók, sóknarmannatala og hreppsbóka. Einnig er fjallað um breytingar á refsilöggjöf og dómaframkvæmd á tímabilinu þar tókust sjónarmið um mikilvægi fælingarmáttar harðra refsinga og nýir hugmyndastraumar um málsbætur og betrun.
Gunnar Sveinbjörn Óskarsson: Efnahagsbrot og valdatafl. Athafnamenn á Íslandi á fyrri hluta 20. aldar
Leiðbeinendur: Guðmundur Hálfdánarson og Ragnheiður Kristjánsdóttir Sögusviðið er Ísland á fyrsta þriðjungi 20. aldar. Ferill nokkurra athafnamanna, embættismanna og stjórnmálamann fléttast saman með margvíslegum hætti. Atburðarásin nær dramatískum hápunkti um og laust eftir 1930. Stórir atburðir þeirrar sögu eru óstjórn í fjármálum, sem meðal annars leiddi til falls Íslandsbanka, og pólitískar deilur tveggja stærstu stjórnmálaflokka á þingi, sem sökuðu hvorn annan um misbeitingu valds.
Deilur um kjördæmaskipan ullu stjórnarskiptum árið 1932, en margt bendir til að ástæður hafi ekki síður markast af deilum um pólitíska hagsmunagæslu og pólitískar ofsóknir. Hér er áformað að skýra þessa mynd nánar með því að rannsaka feril nokkurra valinna athafnamanna, sem ýmist voru bitbein í pólitískri umræðu eða sættu ákæru á nefndu árabili. Þar eru hinar pólitísku deilur og umræðan sem slík rannsóknarefni jafnt sem raunverulegir atburðir.