Varp æðarfugls (Somateria mollissima) og afrán á hreiðrum í Breiðafirði.

Aldís Erna Pálsdóttir flytur fyrirlestur um verkefni sitt til meistaraprófs í líffræði. Heiti verkefnisins er Varp æðarfugls (Somateria mollissima) og afrán á hreiðrum í Breiðafirði.

 

Æðardúnn er verðmæt útflutningsvara og dúntekja því mikilvæg tekjulind fyrir marga landeigendur. Með því að lágmarka afrán á hreiðrum æðarfugls (Somateria mollissima) má bæta afrakstur og nýtingu dúns. Auk þess eru ungarnir líklegir til að snúa aftur til sama svæðis nái þeir fullorðinsaldri. Rannsókn þessi lagði mat á tengsl nokkurra þátta við tíðni afráns og hvaða afræningjar væru mest áberandi í æðarvörpum í fimm eyjum á sunnanverðum Breiðafirði. Æðarvörp voru heimsótt tvisvar yfir varptímabilið árin 2014 og 2015, auk þess sem notaðar voru myndavélar búnar hreyfiskynjurum. Af 178 hreiðrum í rannsókninni voru 29 (16%) rænd árin 2014 og 2015. Mest áberandi afræningjarnir voru svartbakur (Larus marinus) og hrafn (Corvus corax). Þeir þættir sem tengdust afráni voru gerð nánasta umhverfis, upphafsdagsetning álegu og heimsóknatíðni afræningja. Afrán var minna á hreiður í ætihvönn (Angelica archangelica) miðað við annað umhverfi. Seinni hluta varptímans hylur hvönnin hreiðrin og byrgir þar með flugafræningjum sýn ofan frá. Hreiður voru líklegust til að vera rænd ef verpt var snemma en afrán minnkaði þegar leið á varptímann. Líkleg skýring er að í byrjun varptíma voru hlutfallslega fleiri afræningjar á hvert hreiður, gróður lítið vaxinn og lítinn ávinning að hafa af nærliggjandi kollum, máfum og kríum (Sterna paradisaea). Afræningjar heimsóttu oftar hreiður sem síðar voru rænd, eða að meðaltali 1,7 sinnum á dag, en einungis 0,7 sinnum hreiður þar sem ungar klöktust. Mögulegt er að afræningjar heimsæki hreiður sem þeir vita um til að reyna að fæla kollur af hreiðrunum.

 

Leiðbeinendur: Jón Einar Jónsson og Róbert Arnar Stefánsson 

Prófdómari: Kristinn Haukur Skarphéðinsson