Mánudaginn 21. nóvember ver Nicolas Larranaga doktorsritgerð sína í líffræði við Líf- og umhverfisvísindadeild Háskóla Íslands. Heiti verkefnisins er: Dægursveiflur í virkni bleikju, Salvelinus alpinus: Tengsl við vistfræðilega þætti (Ecological correlates of diel activity in Arctic charr Salvelinus alpinus).
Andmælendur eru dr. Neil B. Metcalfe, prófessor við Háskólann í Glasgow, Skotlandi, og dr. Johan Höjesjö, dósent við Háskólann í Gautaborg, Svíþjóð.
Leiðbeinandi var dr. Stefán Ó. Steingrímsson, dósent við Fiskeldis- og fiskalíffræðideild Háskólans á Hólum. Einnig sátu í doktorsnefnd dr. Sigurður S. Snorrason, prófessor við Líf- og umhverfisvísindadeild Háskóla Íslands, dr. James W.A. Grant, prófessor við Líffræðideild Concordia-háskólans í Montreal, Kanada og dr. Sveinn K. Valdimarsson, verkefnisstjóri hjá Landsvirkjun.
Dr. Anna Dóra Sæþórsdóttir, prófessor og deildarforseti Líf- og umhverfisvísindadeildar, stjórnar athöfninni.
Ágrip af rannsókn
Dægursveiflur í virkni lýsa því hvernig dýr deila sólarhringnum á milli virkni og hvíldar og hvernig þau keppa um auðlindir í tíma. Sumar tegundir sýna sveigjanleika í því hversu virk þau eru og hvenær og eru hentug til rannsókna á áhrifum vistfræðilegra þátta á virkni. Fiskar í ám, þá sérstaklega laxfiskar, eru skólabókardæmi um dýr sem sýna breytileika í virkni. Í doktorsverkefninu voru rannsakaðar dægursveiflur í virkni einstaklingsmerktra bleikjuseiða í tilraunum og rannsóknum við náttúrulegar aðstæður, þar sem athuguð voru áhrif þátta sem hafa mikilvæg áhrif á vistfræði laxfiska. Bleikjur voru virkari (i) við hærra hitastig, (ii) þar sem felustaðir voru takmarkaðir, (iii) við meiri straumhraða, (iv) þar sem vatnsrennsli var stöðugt, og (v) við hærri þéttleika. Í öllum rannsóknunum höfðu vistfræðilegir þættir líka áhrif á það hvernig virkni dreifðist í tíma. Sveigjanleiki í virkni tengdist líka breytileika í öðru atferli (t.d. árásarhneigð, fæðuháttum og búsvæðavali). Rannsóknirnar sýndu líka að stundum viðheldur bleikja vexti við óhagstæðar aðstæður (fáir felustaðir, hár þéttleiki) með því að breyta virkni sinni en stundum eru þær virkastar við aðstæður hagstæðar fyrir vöxt (meiri straumhraði). Í öllum tilraununum nema einni uxu virkari einstaklingar hraðar en þeir sem voru minna virkir. Þetta samband var þó háð aðstæðum og var t.d. greinilegra við meiri straumhraða og jafnara vatnsrennsli. Niðurstöður þessa verkefnis eru mikilvægar fyrir t.d. (i) atferlisvistfræði (sveigjanleiki í atferli), (ii) vistfræði laxfiska, vegna áhrifa virkni á fæðunám og vöxt við ólíkar aðstæður, og (iii) verndun, vegna þess innsæis sem atferli veitir varðandi áhrif væntanlegra breytinga á búsvæðum fiska.
Um doktorsefnið
Nicolas er með meistaragráðu frá Háskólanum í Toulouse (Sérhæfing: Líffræðilegur fjölbreytileiki, vistfræði og þróunarfræði). Hann er einnig með diplómu og B.Sc. gráðu í líffræði frá Háskólanum í Pau í Frakklandi. Nicolas er giftur Soizic Le Deuff, og eiga þau einn son, Lucas.