Fimmtudaginn 30. júní ver Helga Ingimundardóttir doktorsritgerð sína í reikniverkfræði við Iðnaðarverkfræði-, vélaverkfræði- og tölvunarfræðideild Háskóla Íslands. Ritgerðin ber heitið: LÍSA: Lærdómur ítrekunarreiknirita og samtakagreining algríma (ALICE: Analysis & Learning Iterative Consecutive Executions).
Andmælendur eru dr. Edmund Kieran Burke, prófessor við Queen Mary University of London, Bretlandi, og dr. Kate Smith-Miles, prófessor við School of Mathematical Sciences, Monash University, Ástralíu.
Leiðbeinandi er dr. Tómas Philip Rúnarsson, prófessor við Iðnaðarverkfræði-, vélaverkfræði- og tölvunarfræðideild Háskóla Íslands. Einnig sátu í doktorsnefnd dr. Gunnar Stefánsson, prófessor við Raunvísindadeild Háskóla Íslands, og dr. Michèle Sebag, prófessor og rannsóknarstjóri CNRS, LRI, Université Paris-Sud, Frakklandi.
Dr. Kristján Jónasson, prófessor og varadeildarforseti Iðnaðarverkfræði-, vélaverkfræði- og tölvunarfræðideildar, stjórnar athöfninni.
Ágrip af rannsókn
Til eru margar aðferðir við að búa til ákvarðanareglur fyrir áætlanagerð. Undanfarið hefur áherslan í fræðunum verið á beina leit (t.d. gentíska bestun) eða gagnaþjálfun, en ein aðferð við það síðarnefnda er stýrður lærdómur. Í ritgerðinni verður sú aðferð skoðuð nánar og sett fram líkan kallað „Lærdómur ítrekunarreiknirita og samtakagreining algríma“ (LÍSA) um hvernig megi framkvæma þessa greiningu á skilvirkan máta.
Látum þjálfunargögnin vera {φ(xi(k)),yi(k)} ∈ D (k frá 1 til K) og ritgerðin mun sýna i) úrtök φ(xi(k)) þurfa að vera í samræmi við gagnadreifinguna D sem verður unnin úr henni. Þetta er gert með því að uppfæra lærða líkanið með virku námsferli byggðu á eftirlíkingum; ii) yi er merkt með því að nota endurgjöf sérfræðings (gert með bestun); iii) gögnin þurfa að vera í jafnvægi, þar sem gagnasettið er í ójafnvægi með tilliti til skrefs k; einnig iv) til að betrumbæta lýsingu á núverandi stöðu φ, er hægt að nota útspilun fyrir næstu K-k skref, það er að endalokum ákvarðanaferilsins. Þá má túlka lærða líkanið sem fyrirframákveðna útspilunarreglu.
Þegar sérfræðingur er spurður verður til mikið af gagnlegum upplýsingum sem hægt er að nýta til að læra ný líkön. Til að mynda er hægt að komast að því hvenær í ákvarðanaferlinu er líklegast að mistök eigi sér stað. Yfirleitt gefa háar líkur á því að besta ákvörðun sé tekin (eða þjálfunarnákvæmni) til kynna góða lokaframmistöðu, þ.e. í þessu samhengi að lágmarka heildartíma fyrir allt ákvarðanaferlið. Þar sem afleiðingar rangra ákvarðana eru ekki alltaf þekktar, þá er betra að uppfæra matið með tilliti til ákvarðanatökunnar sjálfrar.
Með þessari greiningu er einfaldara að búa til sérhæfðar ákvarðanareglur fyrir hverja nýja notkun. Í ritgerðinni verða skoðaðar nokkrar mismunandi tegundir af verkniðurröðun á vélar. Þar að auki verður vélnámið byggt á ákjósanlegri bestun, þar sem gerður er greinarmunur á því hvaða stöður eru betri kostur en aðrar. Ákjósanlegri bestun væri þó hægt að skipta út fyrir aðrar námsaðferðir, hægt væri að bæta við fleiri skorðum á verkefnið eða beita sömu námsaðferð á aðra tegund af verkefnum af svipuðum toga.
Um doktorsefnið
Helga Ingimundardóttir er fædd 1985 og lauk BS-prófi í stærðfræði við Háskóla Íslands árið 2008 og MS-prófi í reikniverkfræði við sama skóla árið 2010. Árið 2009 innritaðist Helga í doktorsnám við Háskóla Íslands og hlaut doktorsstyrk frá Rannsóknasjóði Háskóla Íslands. Hún starfar nú sem ráðgjafi hjá AGR Dynamics. Áhugamál Helgu eru ferðalög, hannyrðir og internet-kisur.