Doktorsfyrirlestur í jarðfræði: Darren Larsen

Mánudaginn 16. september, kynnir Darren Larsen doktorsritgerð sína í jarðfræði.

Ritgerðin ber heitið: Þróun loftslags og  jöklabreytinga  á Nútíma  í ljósi setmyndana í  Hvítárvatni. (e. Holocene Climate Evolution and Glacier Fluctuations Inferred from Proglacial Lake Sediments at Hvítárvatn, Central Iceland)

Fyrirlesturinn hefst kl.11 og er haldinn í Hátíðarsal Háskóla Íslands.

 

Darren stundaði doktorsnám samhliða við University of Colorado Boulder, Bandaríkjunum, og Háskóla Íslands. 

Um er að ræða sameiginlega gráðu háskólanna beggja og verður doktorsvörn hans haldin í Boulder.

 

Leiðbeinendur: Dr. Áslaug Geirsdóttir and Dr. Gifford H. Miller

 

Aukinn skilningur á umfangi loftslagsbreytinga og áhrifa þeirra á vistkerfi er undirstaða  þess að hægt verði að skýra orsakir loftslagssveiflna fortíðar og spá fyrir um framtíðina. Meginmarkmið verkefnisins var að lesa loftlagsbreytingar úr hvarflögum í seti Hvítárvatns við Langjökul, til þess að varpa ljósi á breytileika í loftslagi á Norðurslóðum á Nútíma og þeim áhrifavöldum sem valda breytingum á loftslagskerfum við Ísland.  Hvítárvatn myndaðist í kjölfar hörfunar ísaldarjökulsins og hefur að geyma setmyndanir sem settust til á síðustu 11 þús árum. Samtúlkun setkjarna, sem voru teknir á 35 stöðum í vatninu, við endurvarpsgögn og fjölgeislamælingar af botni vatnsins, hafa leitt í ljós  umhverfis- og loftslagsbreytingar og afleiddar sveiflur í jökulskriði Langjökuls (925m2) síðustu 10.2 þúsund árin.

Breytingar á þykkt hvarfleirslaga og veðurvísar í seti Hvítárvatns endurspegla töluverðar  breytingar í rofvirkni og stærð Langjökuls sem benda til þess að jökull hafi horfið af vatnasvæðinu á hlýjasta tímaskeiði Nútíma fyrir 7.9 til 5.5 þús árum.   Langjökull í þeirri mynd sem nú þekkist fór að myndast fyrir um 5.5 þús árum í kjölfar kólnunar sem þá átti sér stað. Hækkun og framrás jökulsins var síðan stigvaxandi samfara kaldari sumrum og auknu landrofi fyrir 4.2 , 3.0, 1.4 og 0.7 þús. árum.

Langjökull náði hámarksútbreiðslu á Litlu ísöldinni, kaldasta tímabili síðustu átta þúsund ára. Reiknuð setupphleðsla útfrá meðalþykkt hvarflaga yfir 10 ára tímabil sýnir tvö tímabil jökulframrása á Litlu ísöldinni, það fyrra frá 1400 til 1550 og það seinna frá  1680 til 1890. Á síðara tímabilinu náði Langjökull hámarksstærð, þegar Norðurjökull og Suðurjökull, tveir skriðjöklar Langjökuls, kefldu út í Hvítárvatn.  Setupphleðsla og eðlisræn einkenni setsins benda til þess að Norðurjökull hafi verið nokkuð stöðugur á þessu tímabili, en kelft út í vatnið, á meðan Suðurjökull hljóp fram og brotnaði út í vatnið.  Lesa má a.m.k. átta framhlaup Suðurjökuls úr setlögum vatnsins, þar sem jökullinn hljóp  ~1.6 km á innan við  tveimur árum.